วิตามินดี

Vitamin D

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับวิตามินดี

วิตามินดี (Vitamin D) คือ วิตามินที่โดยปกติเราสามารถได้รับมาจากการรับประทานอาหาร ผ่านการดูดซึมเข้าสู่ร่างกายพร้อมอาหารประเภทไขมัน เพราะเป็นวิตามินชนิดที่ละลายในไขมัน หรือได้รับผ่านทางรังสียูวีจากแสงแดด โดยจะทำปฏิกิริยากับน้ำมันที่ผิวหนังและสร้างวิตามินดีขึ้นมาให้ร่างกายดูดซึมนำไปใช้บำรุงร่างกาย

แม้ว่าโดยธรรมชาติ ร่างกายสามารถสังเคราะห์วิตามินดีจากแสงแดด แต่ในปัจจุบันเนื่องจากปัญหาด้านมลภาวะสูง บรรยากาศมีหมอกควันพิษที่ทำให้แสงแดดที่ส่องผ่านลงมาด้อยประสิทธิภาพลง ประกอบกับชีวิตปัจจุบันที่คนมักอาศัยอยู่ในตึกทึบ ส่งผลให้ร่างกายสังเคราะห์วิตามินดีจากแสงอาทิตย์ได้น้อยลง ทำให้คนปัจจุบันมีโอกาสขาดวิตามินดี โดยเฉพาะเด็กในวัยเจริญเติบโตที่ไม่ค่อยมีโอกาสได้วิ่งเล่นในสภาพแวดล้อมที่ได้รับแสงแดดที่มีคุณภาพ

ปริมาณวิตามินดีที่แนะนำต่อวัน

วิตามินเอปริมาณ 1 IU เท่ากับ 0.025 ไมโครกรัม ปริมาณที่แนะนำการทานเสริมสำหรับผู้ใหญ่คือ อย่างน้อยวันละ 200-400 IU หรือประมาณ 5-10 ไมโครกรัมต่อวัน

สำหรับเด็กวัยเจริญเติบโตและเด็กทารก สมาคมกุมารแพทย์สหรัฐอเมริกา แนะนำให้รับประทานเสริมอย่างน้อย 200 IU ต่อวัน

ประโยชน์ของวิตามินดี

• ช่วยเสริมประสิทธิภาพการทำงานของสารอาหารประเภทแคลเซียมและฟอสฟอรัส (ซึ่งทำหน้าที่บำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง ช่วยให้มวลกระดูกแข็งแรง บำรุงการเจริญเติบโต เพิ่มความสูง และการยืดกระดูกของเด็ก ป้องกันโรคกระดูกอ่อนในเด็ก และโรคกระดูกพรุนในผู้สูงวัย
• เมื่อรับประทานร่วมกับวิตามินซี (Vitamin C) และ วิตามินเอ (Vitamin A) จะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันไข้หวัด บำรุงร่างกายให้แข็งแรงขึ้น
• ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการดูดซึมวิตามินเอให้ดียิ่งขึ้น
• ลดความเสี่ยงของการเป็นโรคจอประสาทตาเสื่อม และรักษาโรคเยื่อบุตาอักเสบ

โรคและอาการขาดวิตามินดี

เด็กที่ขาดวิตามินดีจะเสี่ยงต่อการเป็นโรคกระดูกอ่อน ปัญหาฟันผุขั้นรุนแรง กระดูกไม่แข็งแรง และเสี่ยงต่อการเกิดโรคกระดูกพรุนเมื่ออายุมากขึ้น

ในผู้ใหญ่และผู้สูงวัยจะเสี่ยงต่อการเป็นโรคกระดูกพรุน กระดูกเปราะ หักง่าย ฟันไม่แข็งแรง

แหล่งอาหารธรรมชาติที่พบวิตามินดี

วิตามินดีพบได้มากในปลาบางชนิด เช่น ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ปลาซาร์ดีน ปลาเฮร์ริง และยังพบได้ในผลิตภัณฑ์จากนมและน้ำมันตับปลา

ประเภทอาหารเสริมวิตามินดี

ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมวิตามินดีมักเป็นสารสกัดจากน้ำมันตับปลา และจำหน่ายในรูปของแคปซูลในปริมาณ 400 – 1,000 IU ต่อวัน

การรับประทานวิตามินดีเกินปริมาณ

การรับประทานวิตามินดีเสริมในปริมาณมากกว่า 20,000 IU ต่อวันต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานจะทำให้เกิดอันตรายกับสุขภาพได้ โดยอาการที่แสดงออกคือ อาเจียน ท้องร่วง คันตามผิวหนัง หิวกระหายน้ำผิดปกติ เจ็บตา กลั้นปัสสาวะไม่ได้ กระเพาะอาหารทำงานผิดปกติ เกิดหินปูนแคลเซียมจับที่หลอดเลือด ปอด ตับ ไต

และในเด็กไม่ควรรับประทานมากกว่า 1,800 IU ต่อวัน จะเกิดปัญหาวิตามินดีเกินได้

เคล็ดลับเพิ่มเติม

• เด็กที่ไม่ได้ดื่มนมที่เสริมวิตามินดีอย่างน้อยวันละ 500 ซีซี ควรรับประทานวิตามินดีเสริมในปริมาณอย่างน้อย 200 IU
• ผู้สูงวัยที่อายุ 65 ปีขึ้นไป และผู้ที่มีน้ำหนักเกิน อ้วนลงพุง จะมีความเสี่ยงต่อการขาดวิตามินดี
• ผู้ที่อยู่ในที่มีมลภาวะควันพิษ ควันดำเยอะ เช่นในเมืองใหญ่ แหล่งอุตสาหกรรม ควรรับประทานวิตามินดีเสริม
• ผู้ที่ทำงานและพักอาศัยในตึกทึบปิด ผู้ที่ทำงานกะกลางคืน หรือผู้ที่ไม่ค่อยได้รับแสงแดด ควรรับประทานวิตามินดีเสริมทดแทน
• ผู้ที่เป็นโรคชัก หรือรับประทานยากันชักอยู่ ควรทานวิตามินดีเสริม
• แนะนำรับประทานร่วมกับวิตามินซี วิตามินเอ แคลเซียม ฟอสฟอรัส และโคลีน เพื่อให้วิตามินดีทำงานร่วมกันได้ประสิทธิภาพดีที่สุด
• ในผู้ที่โดนแสงยูวีจากแดดมากเกินไปจนผิวดำคล้ำขึ้นกลายเป็นสีแทนเข้ม ร่างกายก็จะหยุดการผลิตวิตามินดี
• ควันพิษ มลภาวะในบรรยากาศ และน้ำมันแร่ เป็นปัจจัยที่ขัดขวางการสร้างและดูดซึมวิตามินดีเข้าสู่ร่างกาย

หมายเหตุ

• หลีกเลี่ยงการเสริมวิตามินดีในสัตว์เลี้ยงเช่นหมาหรือแมวเองโดยไม่ได้รับการแนะนำจากแพทย์